Domuz Gribi

Domuz gribi nedir?
Domuz gribi, A (H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD’de görülmüş ve daha sonra birçok ülkeye yayılmıştır.

Bu yeni H1N1 virüsü neden” domuz gribi olarak adlandırılmaktadır?
Bu virüse “ domuz gribi” denmesinin sebebi, domuzlar arasında görülen grip virüslerine çok benzediğinin gösterilmiş olmasıdır. Bu yeni virüs insan, domuz ve kuş virüslerinin bir karışımıdır.

Domuz gribi (A/H1N1) virüsü bulaşıcı mıdır?
Domuz gribi A(H1N1) virüsü bulaşıcıdır ve insandan insana geçmektedir.

Domuz gribinin (A/H1N1) belirtileri nelerdir?
Domuz gribinin belirtileri, insanlarda görülen grip belirtilerine benzerdir. Bunlar: 
Ateş, Öksürük, Boğaz ağrısı, Yaygın vücut ağrısı, Baş ağrısı, Üşüme ve Yorgunluk 
gibi belirtileri içermektedir. Bazı vakalarda kusma ve ishal de görülebilmektedir.

Domuz gribi (A/H1N1) nasıl bulaşmaktadır? 
Domuz gribinin de yine mevsimsel griple aynı şekilde yayıldığı düşünülmektedir. Grip virüsleri insandan insana öksürük ve hapşırma yoluyla bulaşmaktadır. Grip virüsü bulaşan bir yere dokunulduktan sonra, eller ağız ya da buruna götürüldüğünde de hastalık bulaşabilir.

Sulardan domuz gribi (A/H1N1) virüsü bulaşabilir mi?
İçme, kullanma ve havuz sularıyla bulaşma gösterilmemiştir.

Domuz gribini tedavi eden ilaçlar var mıdır?
Evet. Domuz gribinin tedavisi veya bu hastalıktan korunmak için doktor kontrolünde kullanılabilecek ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar doktor tarafından önerilmedikçe, reçetesiz olarak kesinlikle kullanılmamalıdır.

Hastalığa yakalanan kişiler ne kadar süreyle bulaştırıcıdır?
Kişiler, belirtilerin başlamasından bir gün öncesi ve 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcıdırlar.

Daha çok hangi yüzeyler bulaşma kaynağıdır?
Öksürük ve hapşırma yoluyla, hasta kişinin tükürük zerrecikleri havaya yayılarak sandalye, masa gibi yüzeylere bulaşabilir. Kişi virüsün bulaştığı bir yere dokunduktan sonra ellerini ağzına, gözlerine veya burnuna sürerse virüs bulaşabilir. Bu yüzeylerde virüsün ne kadar süreyle canlı kalabileceğini etkileyen ısı, nem oranı, yüzey niteliği gibi pek çok faktör söz konusudur. Hasta kişinin temasının olduğu bu yüzeylere dokunulmamalı, herhangi bir sebeple dokunulduysa eller yıkanmalıdır.

Ev ve eşyaların temizliğinde nelere dikkat etmek gerekir?
Grip virüsünün yayılmasını önlemek için, yüzeylerin (masalar, kapı kolları, banyo yüzeyleri, mutfak tezgahı, oyuncaklar vb) günlük temizlikte kullanılan deterjanlarla temizlenmesi yeterlidir. Günlük kullandığımız temizlik maddeleri dışında klor, hidrojen peroksit, iyotlu antiseptikler ve alkol gibi bazı kimyasal maddeler de etkilidir.
Hastalara ait çarşaf, çamaşır, havlu ve kap kacağın ayrı olarak yıkanmasına gerek yoktur. Ancak, bu eşyalar yıkanmadan başkası tarafından kullanılmamalıdır. Bu çarşaflar mümkün olduğunca elle temas edilmeden taşınmalı ve yıkanmalıdır. Hastanın çarşafları, çamaşırları değiştirildikten sonra eller mutlaka sabunlu suyla yıkanmalıdır. Hastaya ait kap kacak ya bulaşık makinesinde ya da elde deterjan kullanılarak yıkanmalıdır.

Domuz gribinden kendimi nasıl koruyabilirim?
Domuz gribinden korunmak için aşı yaptırılmalıdır. 
Aşağıdaki önlemleri alarak sadece gripten değil; grip gibi solunum yoluyla bulaşan tüm hastalıklardan kendinizi koruyabilirsiniz:

• Öksürme ve hapşırma sırasında ağzınızı ve burnunuzu bir mendil ile kapatınız. Mendilinizi kullandıktan sonra çöp sepetine atınız.
• Öksürdükten ve hapşırdıktan sonra ellerinizi bol sabun ve suyla yıkayınız. Alkol içeren el yıkama antiseptikleri de etkilidir.
• Kirli ellerinizle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmayınız.
• Domuz gribine yakalanırsanız, belirtilerin başlamasından 7 gün sonrasına ya da belirtilerinizin tamamen geçmesinden bir gün sonrasına kadar evde istirahat ediniz.
• Hastalığın bulaşmaması için çevrenizdeki kişilerden uzak durunuz.
• Bulunduğunuz mekanı sık sık havalandırınız.

Hastalıktan korunmak için ellerimi nasıl yıkamalıyım?
Ellerinizi 15-20 saniye süreyle su ve sabunla yıkamalısınız. Su ve sabuna ulaşamadığınız yerlerde alkol içeren el antiseptikleri kullanabilirsiniz. Şekillerle el yıkamayı görmek için tıklayınız.

Hastalanırsam ne yapmalıyım?
Domuz gribi şüpheli bir kişi ile temastan sonraki 7 gün içinde kendinizde yukarıda sıralanan hastalık belirtileri olduğunu hissederseniz hemen bir doktora başvurmalısınız. Doktorunuz herhangi bir teste ya da tedaviye ihtiyacınızın olup olmadığına karar verecektir.
Eğer hastalandıysanız veya hastalık belirtilerini gösteriyorsanız evde istirahat ediniz ve çevrenizdeki kişilerden de onlara bulaştırmamak için uzak durunuz.

Erişkinlerde acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?
Zor nefes almak veya nefes darlığı
Bilinç bulanıklığı
Sık ve uzun süreli kusma

Çocuklardaki acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?
Hızlı veya zor nefes alma
Vücutta solgunluk ya da morarma
Beslenememe
Uyarılara cevapta azalma ve uykuya meyil
Huzursuzluk
Ateşle beraber döküntü görülmesi

Pandemik H1N1 Gribi nasıl bir hastalıktır?

Yeni bir grip virüsüyle oluşan bir hastalıktır. İnsanlar bu virüsle daha önce karşılaşmadıkları için hastalığa karşı bağışık değildirler.

Belirtileri mevsimsel griple benzerdir. Bu iki grip ancak özel laboratuvar tetkikleri ile ayırt edilebilmektedir. Normal grip daha ziyade kronik hastalığı olan yaşlılarda ağır hastalık ve ölüme yol açarken, bu virüsle oluşan gripte ise hastalananların yarısı ve ölümlerin yaklaşık beşte biri çocukluk yaş grubundadır. Bununla birlikte hastalığın dünyada da, Türkiye’de de genellikle hafif ve orta şiddette geçirildiği görülmektedir.

Hastalık niçin önemlidir?

İnsanlar bu hastalığa karşı bağışık olmadıkları için hastalık hızla yayılmakta olup bütün dünyada bir salgına (pandemi) yol açmıştır.  

Hastalığın sık rastlanan komplikasyonları; zatürre (pnömoni), sinüzit, orta kulak iltihabıdır. Ayrıca, hastalık  beyin dokusu, kalp kası ve kas iltihabı ile Guillain-Barre Sendromu gibi diğer komplikasyonlara ve ölüme de yol açabilir. Süreç içinde virüsün değişime uğrayarak çok daha tehlikeli olma ihtimali de söz konusudur.

Çok sayıda insanın aynı dönemde hasta olması, temel kamu hizmetlerinde aksamalara, sosyal hayatın olumsuz etkilenmesine ve ekonomik kayıplara sebep olmaktadır.

Hastalık ne zaman sorun olmaktan çıkabilir?

Genellikle bu tür bulaşıcı hastalıklarda toplumun önemli bir bölümü hastalığa karşı bağışık hale gelince hastalığın yayılma hızında düşüş olmaktadır. Mevcut seyri ile kuzey yarımkürede 2010 yılının ilkbaharında bu noktaya gelinmesi beklenmektedir. Hastalığın ileriye taşınma riski de vardır.

Hastalığa karşı nasıl bağışık hale gelinebilir? 

Hastalığı geçiren kişiler aynı virüs ile bir daha hastalanmayacak şekilde bağışık hale gelmektedirler. Aşı yaptıranların da yaklaşık %90’ı bu virüs ile hastalanmayacak şekilde bağışık duruma gelmektedirler. Ancak ortaya çıkabilen komplikasyon ve ölüm sebebiyle hastalığı geçirmek risklidir. Aşı sonrası oluşabilen yan etkilerle kıyaslandığında hastalığı geçirmek çok daha riskli olduğundan aşılanmak suretiyle bağışıklık kazanmak daha doğrudur. Aşılanan kişilerin artması ile hastalığın toplum içerisindeki yayılımı da engellenmekte ve hastalığın kontrolü de kolaylaşmaktadır.

El yıkama ve diğer koruyucu önlemler önemli midir?

El yıkama diğer birçok bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi grip hastalığının da kendimize, çocuklarımıza ve yakınlarımıza bulaşmasını engellenmesinde önemlidir. Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmak, öksürük ve hapşırma esnasında tek kullanımlık mendil kullanmak ve mendil ulaşamadığımız hallerde kolumuzun içine hapşırmak hastalığın toplumda yayılmasını geciktiren diğer önemli tedbirlerdir. Bu tür kişisel korunma tedbirleri, hastalığın yayılma hızını azaltarak aşılama için zaman kazandırmaktadır.

Ancak, en etkili korunma yolunun aşılanma olduğu unutulmamalıdır.

Pandemik Grip aşısı niçin yapılıyor?

Aşı, özellikle risk gruplarında ağır hastalık belirtileri ile seyredebilen ve ölüme yol açabilen pandemik gripten korunmanın en geçerli yöntemidir.

Pandemik grip aşısı;

• Gribin yayılmasını önlemek,
• Pandemik gribin ağır seyretme ihtimali olan risk gruplarını hastalıktan korumak, hastalığın şiddetini ve ölümleri engellemek,
• Toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz sürdürülmesini sağlamak

amacıyla uygulanmaktadır.

Hastalık en çok kimleri etkilemektedir? Ölüm oranlarının yüksek olduğu gruplar var mıdır? Kimler öncelikle aşılanmalıdır?

Pandemik A(H1N1) gribi virüsü yeni bir virüstür. Bu nedenle, pek çok insanın bu gribe karşı bağışıklığı yoktur. 1957’den önce doğanların kısmen bağışıklığı bulunmaktadır. 

Mevcut verilere göre; küçük çocuklar ve genç erişkinler daha çok hastalanmaktadır.

Ölümler; gebeler, bebekler, kronik hastalığı olanlar, 65 yaşından büyükler ve hastalık derecesinde aşırı kilolu olanlarda (vücut kitle indeksi >40) daha fazladır.

Sağlık çalışanları hastalandıklarında sağlık hizmetinin aksaması ve hastalığı diğer kişilere bulaştırmaları sebebiyle önemli bir risk grubudur.

Okullar da hastalığın topluma yayılmasında önemli bir role sahiptir.

 Pandemik H1N1 aşısının yan etkileri nelerdir? Bunlarla hastalığı geçirmenin riskini karşılaştırır mısınız?

Grip aşıları ve diğer aşılarda olduğu gibi istenmeyen bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etkiler ve görülme sıklıkları (prospektüs bilgilerine göre) şunlardır:

1. Sık görülen yan etkiler (1/100-1/10): Aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, sertlik, morarma, ağrı, vücut kırıklığı, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, titreme, eklem ağrısı, kas ağrısı. Bu yan etkiler genellikle aşıdan sonraki birkaç günde içerisinde kendiliğinden düzelir.
2. Yaygın olmayan yan etkiler (1/1.000-1/100): Yaygın cilt reaksiyonu (ürtiker/kurdeşen dahil).
3. Nadir görülen yan etkiler(1/10.000-1/1.000): Tansiyonda düşme, şok, sinirlerin geçtiği yol boyunca ağrı, pıhtılaşma hücrelerinde azalma nedeniyle kanama.
4. Çok nadir görülen yan etkiler (<1/10.000): Vaskülit (damar iltihabı), nörit (sinir iltihabı), ensefalomiyelit (beyin-omurilik dokusu iltihabı), Guillain-Barre Sendromu.

Ülkemizde bugüne kadar yapılan sağlık çalışanlarındaki yaygın aşılama sonrasındaki erken sonuçlara göre beklenmeyen önemli bir yan etki tespit edilmemiştir.

Aşı sonrası görülen bazı yan etkiler mevsimsel grip aşılarında görülen sıklıktadır.

Görülebilen bu yan etkilere rağmen, aşının yararı olumsuz etkileri ile kıyaslandığında çok daha yüksektir.

Ülkemize gelen aşılar araştırmaları tamamlanmış ruhsatlı aşılar mıdır?

Evet, bu aşılar; EMEA (Avrupa İlaç Ajansı) ve ülkemiz ruhsatlandırma komisyonu tarafından ruhsatlandırılmış aşılardır.

Her yıl mevsimsel grip aşısı üretimi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından aşı içeriğinde yer alacak grip virüslerinin belirlenmesinden sonra ortalama 5-6 ay sürmektedir.

Pandemik grip aşısı yeni bir aşı değil, yeni bir grip virüsü aşısıdır. Diğer grip aşılarındaki süreç burada da tamamlanmıştır.

Aşıların ruhsatlandırılması için güvenlik ve etkinlik çalışmaları yapılmalıdır. Ülkemizde kullanılan pandemik grip aşılarının güvenlik ve etkinlik çalışmaları tamamlanmış ve diğer ülkelerle eş zamanlı olarak kullanıma sunulmuştur.

askerlere uygulanan aşılarda skualen maddesinin olmadığı ispatlanmıştır. Dolayısıyla bu bilgi doğru değildir.

Aşı uygulanacak risk gruplarını kim belirlemiştir? Ülkemizdeki kadar çok fazla kişiye aşı uygulamayı planlayan başka ülkeler var mıdır?

Aşı uygulanacak öncelikli risk grupları, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ABD Hastalık Koruma ve Kontrol Merkezi (CDC) ve Avrupa Hastalık Koruma ve Kontrol Merkezi ECDC’nin önerileri doğrultusunda, Ülkemiz Pandemi Bilim Kurulunca belirlenmiştir.

Çoğunluğu gelişmiş ülkeler olmak üzere, 18 ülke nüfuslarının tamamını aşılayacak şekilde üreticilerle aşı alım sözleşmeleri imzalamıştır.

Birçok ülke de bizim gibi risk gruplarına göre aşılama programları oluşturmuştur.

Virüs şekil değiştirirse aşılar yine de etkili olacak mıdır?

Aynı virüsteki küçük çaplı genetik değişimlerin aşı etkinliğini pek etkilememesi beklenir. Büyük değişimler veya yeni bir pandemik virüsün ortaya çıkması durumunda mevcut aşının etkinliği değişik oranlarda azalabilir veya tamamen ortadan kalkabilir.

Yapılan aşı alım anlaşmalarında, virüsün mutasyona uğrayarak değişmesi ve aşının etkisiz hale gelmesi durumunda, yeni virüse göre üretilecek aşı ile değişim yapılması maddesi yer almaktadır.

Aşının koruyuculuğu yüksek midir? Tek doz aşı yeterli midir? Gelecek yıl mevsimsel grip aşısı dışında ayrıca pandemik H1N1 aşı olmak gerekecek mi?

Aşının koruyuculuğu yüksektir. 9 yaş üstünde tek dozun yeterli olabileceği kabul edilmektedir. DSÖ Güney Yarımküre için mevsimsel grip aşısı içine pandemik HıNı virüsünün konmasına karar vermiştir. Önümüzdeki grip sezonunda Kuzey Yarımküre için de benzer bir uygulama düşünülmektedir.

Hastalığı geçirenlere aşı yaptırmak zararlı mıdır?

Hastalığı geçirenlere aşıyı yaptırmanın herhangi bir zararı olmadığı gibi, ek bir yararı da bulunmamaktadır.

Aşı içeriğinde domuz kaynaklı herhangi bir katkı maddesi var mıdır?

Aşı içeriğinde domuz kaynaklı bir madde bulunmamaktadır.

Hamilelere hangi tür aşı yapılacaktır?

Dünya Sağlık Örgütü’nün aşı uzmanlar komitesi (SAGE) tarafından halen dünyadaki ruhsatlı pandemik H1N1 aşılarının gebelerde uygulanabileceğine ilişkin bir karar alınmıştır. Adjuvanlı aşının gebelerde kullanılması mümkündür. 20 haftalık gebelik süresini tamamlamış gebeler, adjuvanlı aşı ile aşılanabilirler. Ülkemizde adjuvansız aşı uygulamasına Aralık 2009 başında başlanacaktır.

Aşı kimlere, ne zaman yapılacak?

Aşı için herhangi bir zorunluluk bulunmayıp tamamen gönüllülük esasına göre uygulanmaktadır.

Aşı önce sağlık çalışanlarına yapıldı.  Daha sonra 6 ay-5 yaş arası çocuklar ile kronik hastalığı olan tüm yaş gruplarına yapılmaktadır.

Aşı için ücret ödenecek mi?

Hayır, ödenmeyecek. Devletimiz aşıyı temin etmiş olup ücretsiz olarak vatandaşlarımıza uygulanmaktadır.